هیبت
هیبتفریدون پوررضا

مرحله اول جشنواره نواحی به پایان رسید

در آخرین روز اجراهای آنلاین سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران هنرمندانی از الیگودرز، شیراز، ساوه، آق قلا، و فهرج کرمان به هنرنمایی پرداختند.

در اختتامیه اجراهای آنلاین جشنواره سیزدهم نواحی، ایمان و امین کریوند از الیگودرز استان لرستان، شمس‌الله پرند و عباس جعفری از شیراز، محمدتقی محیط و حسین علی‌حسینی از ساوه استان مرکزی، تاج‌محمد یلقی از آق‌قلای استان گلستان، و سهراب عزیزآبادی و علی نارویی از فهرج کرمان به دوبیتی‌خوانی پرداختند.

در ابتدای برنامه دبیر جشنواره احمد صدری در مراسم اختتامیه و آخرین روز اجراهای آنلاین گفت: امسال برخلاف سایر دوره‌ها که با حضور مردم خون‌گرم کرمان برگزار می‌شد و حضور هنرمندان بیشتری را داشتیم، به صورت متفاوت‌تری در خدمت شما بودیم. جشنواره موسیقی نواحی امسال به منزل‌های شما آمد.
وی افزود: امروز مرحله اول جشنواره به پایان رسید، ولی در مرحله بعد با مستندهای موسیقایی مجدداً جشنواره به خانه شما خواهیم آمد. علاوه‌بر بخش‌های اجرایی جشنواره که به صورت آفلاین خواهد بود، مطابق سال‌های گذشته برنامه‌های دیگری نیز خواهیم داشت که یکی از بخش‌های مهم، بخش پژوهش خواهد بود.
دبیر سیزدهمین جشنوارۀ موسیقی نواحی ایران عنوان کرد: برگزاری این جشنواره امکان‌پذیر نبود، مگر با همت و همیاری عزیزانی که در کرمان بودند. آقای فدایی استاندار محترم کرمان و آقای علیزاده مدیرکل ارشاد استان کرمان با پشت‌کار فراوان و صبر و حوصله‌ای که داشتند به برگزاری جشنواره کمک بسیار زیادی کردند. از آقای علی ثابت‌نیا رئیس انجمن موسیقی ایران و آقای سورج یاسایی رئیس انجمن موسیقی استان کرمان و همکاران‌شان نیز تشکر می‌کنم.
صدری در پایان اظهار داشت: جا دارد از اعضای شورای علمی این دوره از جشنواره، خانم منصوره ثابت‌زاده، هوشنگ جاوید، محمدعلی مرآتی، دامون شش‌بلوکی و فؤاد توحیدی تشکر کنم که زحمات زیادی را در این چند ماه کشیدند.

دامون شش‌بلوکی، عضو شورای علمی سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، در رابطه با جزییات اجراهای اختتامیۀ جشنواره گفت: در ابتدا اجرای بختیاری‌های ساکن الیگودرزِ لرستان بود. بختیاری‌ها رپرتوارهای مختلفی در موسیقی دارند. مثلاً رپرتوار توشمال‌ها و آوازی را دارند. رپرتوار گاگریو را دارند که برای موسیقی سوگ است. از آنجایی که موضوع جشنواره دوبیتی‌خوانی بود، آن‌ها دوبیتی‌هایی را اجرا کردند که با گویش بختیاری خوانده می‌شود.
وی ادامه داد: در بخش دوم، شمس‌الله پرند از شیراز را داشتیم. یکی از معدود شهرهایی که رپرتوار مختص به خود دارد شیراز است. در این حوزه که غنای موسیقی زیادی دارد، کارهای پژوهشی مختصر و کمی انجام شده است. تنها اثر مکتوبی که وجود دارد، کتاب «بیست ترانه محلی فارس» اثر ارشد طهماسبی و محمدرضا درویشی است که این ترانه‌ها و ملودی‌ها را آوانگاری و نت‌نگاری کرده‌اند. پرند از معدود بازماندگان سبک بیدگانی است.
عضو شورای علمی سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران بیان کرد: سپس موسیقی شاهسونی‌ها بود. شاهسون‌ها یکی از خاص‌ترین گروه‌های این جشنواره بودند. زبان شاهسون‌ها ترکی با گویش شاهسونی است. تکنیک بسیار خاص و متفاوتی در دوبیتی‌خوانی دارند. آن‌ها به دوبیتی «ترینگه» می‌گویند که مثل بایاتی در آذربایجان و آسانک در قشقایی هفت‌هجایی است.
شش‌بلوکی اظهار داشت: موسیقی ترکمن‌ها چارچوب موسیقی ترکی را دارد ولی تفاوت‌های زیادی با اقوام ترک دیگر دارد. در ادبیات فولکورشان چهرۀ شاخصی به نام «مختوم‌قلی» وجود دارد. دوبیتی‌ها در ترکمن محدود است و بیشتر مربوط به رپرتوار شادیانه‌ها و عروسی است. کارکرد اصلی دوبیتی‌خوانی در عروسی‌ها توسط زنان اجرا می‌شود. تاج‌محمد یلقی با ساز دوتار که ساز اصلی موسیقی ترکمن است، نمونه‌هایی را از همان دوبیتی‌هایی که در عروسی‌ها توسط خانم‌ها اجرا می‌شود را اجرا کرد.
فؤاد توحیدی، دیگر عضو شورای علمی جشنواره در خصوص اجرای پایانی توضیح داد: هنرمندان منطقه فهرج شرق استان کرمان «رو»ی غریبی و دوبیتو اجرا کردند. فهرج یکی از مناطق خاص ایران است. به گفته محمدرضا درویشی، سُرنای این منطقه یکی از کامل‌ترین سرناها در دنیاست که به آن «نره راست مضاعف» می‌گویند. دهل این منطقه بزرگ است و ریتم‌های عروضی منطقه شرق کرمان همه لنگ هستند.

لازم به ذکر است بخش آنلاین اجراهای سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران به اتمام رسید و بخش پژوهش و پخش مستندهای موسیقی هنرمندان نواحی به زودی از سوی روابط عمومی جشنواره اطلاع‌رسانی خواهد شد. علاقمندان می‌توانند اجراهای این چهار شب را از طریق صفحه اینستاگرام جشنواره موسیقی نواحی، انجمن موسیقی استان کرمان، و صفحه جشنواره در سامانه آپارات تماشا کنند.