بیننده‌های زیادی از ایران و جهان به تماشای اجراها می‌نشینند
سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در شهر کرمان به پایان رسید، در جشنواره امسال شرایط حاکم در کشور به لحاظ گسترش بیماری کرونا موجب شده این جشنواره مانند دیگر برنامه‌های فرهنگی و هنری، به‌صورت آنلاین و متفاوت‌تر از سال‌های گذشته برگزار شود. محور این دوره از جشنواره «دوبیتی خوانی» بود که در روزهای دوم، سوم و چهارم (روز آخر) هنرمندانی از نواحی کرمان، گلستان، بوشهر، زنجان، مازندران، سیستان، خراسان شمالی، کرمانشاه، لرستان، فارس و ساوه با سازو آواز به اجرای دوبیتی‌خوانی پرداختند. رضا دیوسالار نوازنده دوتار و خواننده مازندرانی که در روز سوم جشنواره موسیقی نواحی ایران به اجرا پرداخت، در رابطه با رپرتوار اجرای خود به «ایران» گفت: «من در این جشنواره در کنار دیگر قطعات آواز حقانی را هم اجرا کردم، در واقع این آواز با اشعار حکیمانه و مذهبی خوانده می‌شود.» به گفته دیوسالار که از روستای کردمحله، شهرستان نور، استان مازندران شرکت کننده این جشنواره بوده «در مازندران لفظی به اسم مقام وجود ندارد و به آن «مقوم» گفته می‌شود و این لفظ قبل از نظام دستگاهی موسیقی ایرانی باب بوده است. آوازهایی که من خواندم مربوط به شب 13 آبان ماه بود. در مازندران به این شب «تیرماه سیزده شو» می‌گویند. در واقع این شب یادمان تیر انداختن آرش کمانگیر است که مرز ایران و توران را مشخص کرد. ما از قدیم این شب را جشن می‌گرفتیم و هنوز هم جشن می‌گیریم. در این شب آیین‌های مختلفی مانند لال شو و امیری‌خوانی را داریم.»
این هنرمند برگزاری این جشنواره را مفید دانسته و معقتد است: «بسیاری از هنرمندان مانند من به این موضوع زنده هستند که با آنها تماس گرفته شود و روی صحنه بیایند. اگر روی صحنه نیایند، دور از جان دوستان، اینها می‌میرند و موسیقی رو به نابودی می‌رود.» از نظر دیوسالار محدودیت اجرای موسیقی باعث پخش اجراهای جشنواره از رسانه‌های اجتماعی شده است؛ او موضوع را بسیار مهم ارزیابی می‌کند: «بیننده‌های بسیار زیادی از ایران و جهان به تماشای اجراها می‌نشینند. به نظرم این نکته بسیار حائز اهمیت سیزدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی ایران بود.»
سمبل هنری جشنواره موسیقی نواحی چیست؟
اما نکته قابل توجه در جشنواره موسیقی نواحی ایران غیررقابتی بودن آن است، در واقع تنوع موسیقایی و گونه‌های مختلف آن موجب شده این نگاه رقابتی بودن در جشنواره حذف شود اما نکته دیگر ضرورت یک تندیس یا سمبل هنری در این جشنواره بزرگ است که تا به امروز مورد توجه مسئولان و برگزار کنندگان آن نبوده است. احمد صدری، دبیر سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، انتخاب یک تندیس یا جایزه در این ژانر از موسیقی را توجه بیشتر به موسیقی اقوام عنوان کرد و در این باره به «ایران» گفت: کشور ایران با توجه به گستردگی و تنوع اقلیمی و زیست اقوام گوناگون با گویش‌های متفاوت، دارای تنوع فراوان موسیقایی است، لذا موسیقی هر قوم با توجه به خواست تاریخی خود دارای خصائص و ویژگی‌های خاص و منحصر به فردی برای خود است که الحان آن توسط هنرمندان صاحب ذوق و خلاق به منصه ظهور رسیده است. بنابراین انتخاب یک جایزه با نام یک هنرمند بزرگ در بخش موسیقی اقوام و برتری دادن قومی به قوم دیگر مشکل یا غیرممکن است اما در بخش موسیقی ردیف دستگاهی این امکان وجود دارد.
صدری که چهار دوره دبیری جشنواره موسیقی نواحی را برعهده داشته بر این نظر است: «در بخش موسیقی نواحی ایران بزرگانی بودند که توانستند به لحاظ تاریخی، فرهنگی و یا اجتماعی در جشنواره‌های جهانی بدرخشند و نامدارتر شدند مانند حاج قربان سلیمانی، خلیفه میرزا آغه غوثی یا شاه میرزا مرادی و یا دیگر عزیزان بزرگ موسیقی اقوام ایران، اما با این حساب باز هم تأکید می‌کنم به نظر می‌رسد اگر بخواهیم بزرگواری را در دوره معاصر به عنوان سمبل و نماینده انتخاب کنیم کار بسیار پیچیده و سختی است مگر آنکه این نتیجه‌گیری حاصل شود تا در بخش موسیقی اقوام ایران هنرمند بزرگی چون صفی‌الدین ارموی را به عنوان سمبل موسیقی اقوام ایران تعریف کنند و این جایزه یا تندیس را به این شخص اختصاص بدهند یا در حالت بهتر هر قوم در هر منطقه به نام یکی از بزرگان خود این جایزه و یا سمبل را تعریف کند. ناگفته نماند انجام چنین کارهایی نیاز به برنامه‌ریزی‌های اصولی دارد چرا که تعریف چنین جوایزی نیاز به تفکر و اندیشه دارد در غیر این صورت منجر به قطع شدن و یا بعد یک یا دو دوره متوقف می‌گردد.
منبع: روزنامه ایران