خوره خوانی ولی کمری در جشنواره موسیقی نواحی؛ آواز نیایشی زاگرس از دل تاریخ تا دل مردمان امروز
ولی کمری، هنرمند برجسته موسیقی نواحی از شهرستان ایوان در استان ایلام، برای سومین بار با اجرای آواز هوره در هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران حضور یافتهاست. او که به‌عنوان یکی از پیشگامان حفظ و احیای آوازهایمقامی غرب کشور شناخته می‌شود، از چهره‌های تأثیرگذار در معرفی موسیقی سنتی زاگرس به‌شمار می‌رود.
کمری علاوه بر فعالیت هنری، در حوزه پژوهش نیزدستاوردهایی برجسته داشته و کتاب ارزشمند «هوره، آواز نیایشی از عهد باستان» را به‌عنوان اثری مرجع منتشر کرده است. او همچنین عضو خانه موسیقی ایران، انجمن مداحان و سرپرست گروه آوای کلهر است.
در گفت‌وگویی با ستاد خبری جشنواره، ولی کمری به تشریحریشه‌ها، تنوع و اهمیت آواز هوره پرداخت. او هوره را شاخه‌ایاز «آواز مادر» دانست که در میان گوران‌ها، کلهر زبانان و حتیلک‌زبان‌ها در نواحی غرب ایران رواج دارد. این نوع موسیقی،که از شهرستان پاوه تا مریوان و حتی روستاهای هورامی‌نشیندر کردستان عراق امتداد یافته، به‌عنوان زبان مشترک اقوام زاگرس شناخته می‌شود.
هوره؛ صدای نیایش‌های باستانی و شادی‌های مردمی
ولی کمری توضیح داد که هوره تنها یک سبک موسیقایینیست، بلکه بخشی از فرهنگ، تاریخ و آیین‌های مردمان زاگرس است. او گفت:
«این آواز ساده و باستانی، در آیین‌های زردشتی و نیایش‌های اهورامزدا کاربرد داشته و در گات‌های یسنا – ازبخش‌های اصلی کتاب مقدس زرتشتیان – نیز به‌طور منظم برای ستایش اهورامزدا از آن استفاده می‌شده است.»
به گفته او، هوره در کردستان با نام‌های دیگری چون «سیاه‌چمانه» و «بزمی چپله» نیز شناخته می‌شود که نوع دوم با فضای شاد و ریتمیک‌تر، محبوبیت بیشتری دارد.
این آواز که در جشن‌ها، آیین‌های اجتماعی و حتی مراسم مذهبی اجرا می‌شود، در نگاه ولی کمری «نماد کردار نیک،گفتار نیک و پندار نیک» و بازتابی از جهان‌بینی عمیقمردم منطقه است.
کاک ویس؛ نگاهبان حافظه هوره
او در بخشی از گفت‌وگو، از کاک ویس یاد کرد؛ یکی از چهره‌های کلیدی در تاریخ هوره که با جمع‌آوری و حفظ ترانه‌های دیوانی، سهم مهمی در انتقال این میراث شفاهی به نسل‌های بعدی داشته است.
کمری هوره را «آوایی زنده از تاریخ» توصیف کرد و گفت:
«این آواز، گواهی است بر پیوند عمیق مردم زاگرس با هنر، معنویت و هویت تاریخی‌شان. تا وقتی هوره خوانده می‌شود،این ریشه‌ها نیز زنده می‌مانند.»
ضرورت اجرای هوره در جشنواره‌ها
ولی کمری بر اهمیت اجرای هوره‌خوانی در رویدادهایی چون جشنواره ملی موسیقی نواحی تأکید کرد و افزود:
«هوره در سال‌های اخیر به بخشی از فرهنگ عمومی موسیقیایران تبدیل شده و اجرای آن در جشنواره‌ها نه‌تنها بازتابی از زیبایی‌شناسی موسیقی نواحی، بلکه بسترساز همبستگیاجتماعی و فرهنگی میان مردمان مناطق مختلف ایران است.»
او خاطرنشان کرد:
«اجرای این سبک موسیقی آیینی، نقشی مهم در تقویتهویت فرهنگی و حفظ آداب و رسوم محلی دارد و باید به‌عنوان یک عنصر کلیدی به نسل‌های آینده منتقل شود.»
ولی کمری سخنان خود را با این جمله به پایان رساند:
«آواز هوره، گواهی از تاریخ، هویت و معنویت مردمان زاگرس است؛ آوازی که نه در گذشته مانده و نه از آینده جداست.»
هفدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران به دبیریفواد توحیدی، از تاریخ ۵ تا ۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ به میزبانیاستان هرمزگان و با همکاری دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن موسیقی ایران، استانداری و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان هرمزگان برگزار می‌شود.