در دومین شب جشنواره موسیقی نواحی چه گذشت؟
در دومین شب جشنواره موسیقی نواحی ایران هنرمندانی از نواحی کرمان، گلستان، بوشهر و زنجان به اجرای موسیقی متناسب با موضوع جشنواره پرداختند.
دومین شب جشنواره موسیقی نواحی ایران با حضور معاون امور هنری وزات ارشاد و مدیرکل دفتر موسیقی برگزار شد که در خلال برنامه به ایراد سخنرانی در خصوص جشنواره پرداختند.
از پس هر بلایی، بهاری خواهد آمد
سیدمجتبی حسینی معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ابتدای برنامه در خصوص اهمیت برگزاری جشنواره موسیقی نواحی گفت: اینکه در روزهای دشوار کرونایی، سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی به اهتمام هنرمندان و همکارانم در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی آغاز به کار کرده، تلاشی برای روشن‌ماندن چراغ امید است تا این مسیر برقرار باشد. در این دوره علاوه‌بر اجراهای برخط، همکارانم مشغول ضبط مستندهایی از بزرگان موسیقی نواحی‌اند تا در کنار داشته‌های دیگرمان بتواند سرمایه ویژه‌ای برای جوانانی باشد که در آینده قرار است بیاموزند و بیاموزانند.
حسینی همچنین گفت: برگزاری جشنواره در ایام مبارک هفتۀ وحدت حسن ویژه‌ای است که این رویداد دارد و ارادت هنرمندان ما به باورها و اعتقادات‌شان را نشان می‌دهد. این جشنواره می‌تواند ما را دلگرم‌تر کند و این پیام را در خودش داشته باشد که از پس هر بلایی، بهاری خواهد آمد.
در اجراها پیوند خاصی بود
محمدعلی مرآتی، اتنوموزیکولوگ، مدرس دانشگاه و عضو شورای علمی سیزدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی در خصوص جزییات اجراها توضیح داد: انتخاب «دوبیتی» به‌عنوان موضوع جشنوارۀ امسال بسیار هوشمندانه بود. در اجراها پیوند خاصی بود، چرا که دوبیتی‌خوانی در یک وحدت موسیقایی با اسامی مختلف در اکثر اقوام ایران در یک تنوع حیرت انگیز قابل رصد بود.
وی عنوان کرد: در یکشنبه شب ابتدا هنرمندان کرمانی دوبیتی‌هایی خواندند همراه با ساز چنگ قوطی، ساز آرشه‌ای مخصوص منوجام (جنوب کرمان) با جعبۀ رزنانس قوطی حلبی. یکی از این برادران جوشن‌پور که قبلاً در اثر تصادف یک بند انگشتش را از دست داده بود اجرای گوش‌نوازی را با دوبیتی‌خوانی داشت. در واقع کرمان را مثل ایرانی کوچک‌شده می‌بینم چراکه اقوام مختلف در کرمان چندین سده هست که زندگی می‌کنند. این مسئله علاوه‌بر تنوعی که به وجود آورده، وحدتی در اجراهای این جشنواره ایجاد کرده است.
این عضو شورای علمی جشنوارۀ موسیقی نواحی ایران افزود: اجرای دوم محمدرضا برزگر از نمایندگان منطقه علی‌آباد کتول در استان گلستان بود. در علی‌آباد کتول به بیت، «بید» گفته می‌شود. آن‌ها بیت‌خوانی را با سه ساز اصلی کمانچه، دوتار کتولی و نی در سه قسمت هرایی، راست و کله‌کش اجرا می‌کنند. ابتدا قرار بود استاد علی‌اکبر اصلانی کتولی که به عنوان بیدخوان برجستۀ منطقۀ کتول به جشنواره بیایند ولی کسالتی برای ایشان پیش آمد و شاگرد ارشدشان سیدموسی حسینی در جشنواره حضور پیدا کردند.
وی اظهار داشت: هنرمندان بوشهری در قسمت بعد شروه‌خوانی کردند و در اجرای آخر هم آقای التفات داوودبیگی از زنجان بود. وقتی از ایشان پرسیدم چه چیزی می‌خواهید اجرا کنید، گفت می‌خواهم از لالایی‌هایی به یاد مادرم اجرا کنم. ایشان عنوان کرد که مادرشان دو روز پیش فوت کرده است. در این اجرا که در سیستم «بایاتی» بود آن کاربرد رفتاری موسیقایی خالص را در زندگی آشیقها به عنوان سوگ شنیدیم.
محمدعلی مرآتی در پایان خاطرنشان کرد: بعضی از موسیقی اقوام ایرانی در رابطه متقابل اندام‌وار و وراثتی با موسیقی رسمی هستند که به اشتباه به بسیاری از این‌ها مقام گفته می‌شود. برخی از موسیقی‌های اقوام واقعاً در سیستم مقامی حوزه ایرانی عربی ترکی نیستند ولی موسیقی آشیق داوودبیگی را می‌توانیم جزو مقام‌ها به حساب بیاوریم. ایشان موغام سه‌گاه زابل اجرا کردند و اجرای منحصربه‌فردی از موسیقی بایاتی داشتند. مقام متعالی آشیقها در فرهنگ آذری مثل یک عامل تصفیه‌کننده تمام رنج‌ها، شادی‌ها و باورها را از دل مردم می‌گیرند و از قلب خود عبور داده و در موسیقی‌شان متبلور کرده و به مردم بازمی‌گردانند.
قصد داریم به سمت ثبت تاریخ شفاهی برویم
محمد اله‌یاری مدیرکل دفتر موسیقی در خلال برنامه با گرامی داشتن هفته وحدت، درباره مصادف شدن سیزدهمین جشنواره موسیقی نواحی با هفته وحدت و همچنین مسئله کرونا گفت: جای بسی خوشبختی است جشنواره موسیقی نواحی که باعث وحدت بین فرهنگ‌ها و قومیت‌های مختلف می‌شود با هفته وحدت همزمان شده است. خادمین حوزه فرهنگ و هنر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان و همین‌طور در استانداری کرمان هم‌قسم شدند که با حضور کمتری از هنرمندان و بدون حضور مردم و حضور کمتر اصحاب رسانه این جشنواره برگزار شود تا نوار جشنواره موسیقی نواحی قطع نشود.
اله‌یاری تصریح کرد: با همت انجمن موسیقی ایران و اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمان قرار است مستنداتی از هنرمندان موسیقی نواحی ساخته شود. قصد داریم به سمت ثبت تاریخ شفاهی برویم و تا آخر سال مستندهای زیادی بسازیم.
وی در پایان خاطرنشان کرد: به همه هنرمندان عزیز در سراسر کشور درود می‌فرستم. برای همگی آن‌ها از درگاه خداوند منان آرزوی سلامتی دارم.
سیزدهمین جشنوارۀ موسیقی نواحی ایران به دبیری احمد صدری و به میزبانی کرمان تا سه‌شنبه ۱۳ آبان ادامه دارد. علاقمندان می‌توانند اجراها را از طریق صفحۀ اینستاگرام جشنوارۀ موسیقی نواحی و انجمن موسیقی استان کرمان، و همچنین صفحۀ جشنواره در سامانۀ آپارات مشاهده کنند.