هیبت
هیبتفریدون پوررضا

نان هم نداشته باشیم حال‌مان با ساز خوب است/ اجرای یک آهنگ ۳۰۰ساله

هفت ساله بوده که مادرش را از دست داده و مجبور شده پدرش (نیازعلی صحرا روشن- نوازنده کمانچه) را برای اجرا در مجالس عروسی همراهی کند؛ از همان موقع خوانندگی و نوازندگی را یاد می‌گیرد. نائبعلی صحراروشن حالا هفتاد ساله است. هفت فرزند دارد. همسر و دخترش هم نواختن دوتار را از او یاد گرفته‌اند.

موهایش را رنگ می‌کند، ریش‌هایش را می‌زند تا به گفته خودش بتواند از طریق موسیقی پولی در بیاورد و دیگران نگویند افتاده است و دیگر نمی‌تواند کار کند. برای همه اجراهایش لباس محلی خراسان شمالی که بیان‌گر فرهنگ همان منطقه است، می‌پوشد. چاروق دست دوزی که بابتش یک میلیون تومان پول داده است، پا می‌کند. همه این کارها را برای معرفی و حفظ فرهنگ جایی که در آن زندگی می‌کند، انجام می‌دهد.

این هنرمند فقط از راه موسیقی امرار معاش می‌کند. به گفته خودش مدتی پول بیمه‌اش را واریز کرده و حالا ماهانه حدود ۶۰۰ هزار تومان حقوق دریافت می‌کند. از طرفی آدم‌های خیرخواه منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کند، دست او و هنرمندان دیگر را می‌گیرند تا در مخارج زندگی‌شان نمانند.

وی که درجه هنری دارد، برای چندمین‌بار است که در جشنواره موسیقی نواحی حضور دارد و تا کنون در کشورهای از جمله ترکیه، یونان، عراق، ترکمنستان و آذربایجان هم اجرا داشته است. روشن در حال حاضر بیشتر وقتش را برای آموزش رقص چوب که به اسب چوبی خراسان هم شهرت دارد، می‌گذارد. رقص چوب در منطقه خراسان شمالی جنبه آرایش نظامی داشته است. مردم اهالی این خطه، خودشان را به وسیله چوب برای جنگ آماده می کردند که به مرور زمان جنبه نمایشی و حرکات موزون را پیدا می کند.

اگرچه او همچنان هنرش در خراسان شمالی را آموزش می دهد، با این حال از اینکه استفاده از کیبورد «ارگ»، همه‌گیر شده شاکی است و به خبرنگار اعزامی مهر به دوازدهمین جشنواره موسیقی نواحی کرمان می‌گوید: در زمان قدیم حدود ۴۸ ساعت در عروسی‌ها می‌زدیم. اگر در عروسی‌ها، عاشیق‌ها نبودند، عروس‌ها خانه داماد نمی‌رفتند. ما دو نوع عاشیق داریم یکی عاشیق‌های آذربایجان و دیگری عاشیق‌های خراسان. از زمانی که اُرگ‌ها و کامپیوترها وارد بازار موسیقی شده‌اند، بازار هنرمندان بخش موسیقی اقوام، آنهایی که سُرنا، دُهل، کمانچه و قُشمه می‌زنند، کساد شده است. به همین دلیل باز هم برگزاری جشنواره‌هایی مثل موسیقی نواحی برای ما غنیمت است و روحیه‌مان با حضور در این رویدادها عوض می‌شود. از طرفی به نحوی برای ما کمک مالی هم محسوب می‌شود.

روشن گفت: هنرمند باید دل مردم را شاد کند. ما هم تا کنون دل بسیاری از مردم را شاد کرده‌ایم. ما خودمان را شریک مال مردم می‌دانیم اما حالا وضع فرق کرده است. سه طایفه عاشیق‌ها، درویش‌ها و لوطی‌ها(زمانی که هیچ وسیله ارتباطی وجود نداشت، لوطی‌ها کار خبرنگاران را انجام می‌دادند) باید هزینه زندگی‌شان را از ملت تامین می‌کردند. ما موسیقی را انتخاب کرده‌ایم. اگر نان هم برای خوردن نداشته باشیم. همین که نیم ساعتی ساز بزنیم، حالمان خوب می شود.»

گروه صحرا روشن، آهنگ شاد «گوهر جون» که در عروسی‌ها اجرا شده و یکی از قدیمی‌ترین موسیقی‌های منطقه خراسان شمالی از جمله«حل لو» و «هرایی» را شامل می‌شوند در مراسم افتتاحیه دوازدهمین جشنواره موسیقی نواحی اجرا کردند.

دوازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران از ۱۶ آبان ماه در کرمان آغاز به کار کرده و با حضور ۲۸۰ هنرمند از سراسر کشور تا ۱۹ آبان ماه ادامه دارد.