پیش‌نیازهای روش تحقیق در موسیقی اقوام چیست؟ / نشست پژوهشی هومان اسعدی در جشنواره موسیقی نواحی ایران
دومین نشست پژوهشی در قالب یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران ظهر پنجشنبه 13 اردیبهشت ماه در سالن سینما هتل پارس برگزار شد.
در این نشست هومان اسعدی هیئت علمی دانشگاه تهران، استاد دانشگاه هنر و پژوهشگر، روش تحقیق در موسیقی اقوام را با حضور علی ترابی، ابوالضل صادقی نژاد ، ساسان فاطمی،محمد موسوی، احمد صدری و… مطرح کرد.
در ابتدای این نشست اسعدی با اشاره به پیش نیازهای روش تحقیق در موسیقی اقوام در مورد مفهوم تحقیق، معنای روش، انواع روش تحقیق، روش‌های تحقیق در موسیقی و روش‌های تحقیق در موسیقی اقوام صحبت کرد کرد.
او در ادامه در مورد تفاوت مطالعه و تحقیق، نسبت بین گردآوری اطلاعات و تحقیق، چیدمان اطلاعات یا کنارهم‌قراردادن داده‌ها و نسبت آن با تحقیق، تحقیق به مثابه فعالیتی رازورزانه و بسیار دور از زندگی عملی، واژه و برچسبی برای جلب توجه به کالاها بحث کرد.
او همچنین در مورد تحقیق تصریح کرد: تحقیق یا پژوهش فرآیندی است که به واسطهٔ آن ما تلاش می‌کنیم تا به طور روشمند و نظام‌مند به گونه‌ای مستند و مستدل برای نخستین‌بار یا از زاویه‌ای جدید، پاسخی برای یک پرسش بیابیم یا مسئله‌ای را حل کنیم.اینکه اگر نکته‌ای از نسخه فارابی جایی بیان می‌شود می‌بایست مستندبودن آن با نسخهٔ اصلی چک شود.
وی افزود: روش راهی است برای دستیابی به حقیقت در علوم؛ مجموعه شیوه‌ها و تدابیری که برای شناخت حقیقت و احتراز از لغزش به کار برده می‌شود. معیارهای تقسیم‌بندی انواع و روش‌های تحقیق را برای مخاطبان به چند بخش تقسیم می شود: نتایج یا برون‌داده‌ها: بنیادی، کاربردی، توسعه‌ای / فرآیند اجرا: کمی، کیفی، ترکیبی / منطق اجرا: قیاسی، استقرائی / زمان: مقطعی، طولی / هدف تحقیقاتی: توصیفی، تحلیلی، اکتشافی، پیش‌گویانه
اسعدی در بحث دوم گفته‌های خود در مورد تعریف موسیقی و چیستی موسیقی و نسبت آن با روش‌شناسی تحقیق مواردی را بیان کرد.
اسعدی موسیقی را هنر سازماندهی نغمات در زمان بیان کرد و گفت: موسیقی مجموعه‌ای از نغمات سازماندهی‌شده در زمان توسط انسان‌ها برای برقراری ارتباطات انسانی است. فرهنگ و موسیقی با هم در ارتباط تنگاتنگ هستند و هر دو بوجود آورنده فرهنگ موسیقایی هستند. فرهنگ مجموعه‌ای پیچیده و کلیتی به‌هم‌پیوسته از دانش‌ها، باورها، عقاید، هنجارها و… است، اما فرهنگ موسیقایی نیز مجموعه‌ای به هم پیوسته از ذهنیات، فعلیات، ادوات و نغمات که شیوهٔ موسیقی‌پردازی گروهی از مردم را شکل می‌دهد.
وی خاطرنشان کرد: ذهنیات: عقاید و باورها دربارهٔ موسیقی، فعلیات: فرهنگ مادی و آلات موسیقی، ادوات: فرهنگ مادی و آلات موسیقی، و نغمات: رپرتوار و ساختار موسیقی است که به آن ارکان فرهنگ موسیقایی گفته می شود، همچنین مواردی چون موسیقی و نظام باورها، زیبایی‌شماسی موسیقی، موقعیت‌ها و بسترهای اجرای موسیقی در زیرمجموعه‌ی ذهنیات قرار داشته و توضیح جداگانه برای هرکدام موجود است.
او ادامه داد: علاوه بر این در مورد بحث نغمات (رپرتوار و ساختار موسیقی) ویژگیهای کلی و سبک‌شناختی نظام موسیقایی، انواع و گونه‌ها و قالب‌های ساخت و اجرای موسیقی، نسبت موسیقی و کلام (متون و اشعار)، فرایندهای ساخت و اجرای موسیقی (آهنگسازی، بداهه‌پردازی)، نحوهٔ انتقال و آموزش موسیقی، نسبت موسیقی و حرکت اهمیت بالایی دارد که باید مورد توجه قرار بگیرد.
در ادامه این نشست، ساسان فاطمی استاد دانشگاه تهران ، دانشکده هنر و پژوشگر موسیقی گفت: تحقیق در موسیقی های اقوام (موسیقی های مردمی) طبیعتا کار میدانی محصوب شده و از اهمیت بالایی برخوردار است. در این بین با منابع زیادی رو به رو نبوده تا به آن اکتفا کنیم ثانیا اغلب این موسیقی ها زنده هستند، روش تحقیق متاخر از نیمه قرن 20 روش تحقیق میدانی است. بدین معنا که این روش پشت میزی نبوده و در رابطه با روش تحقیق میدانی نیز اقای اسعدی اشاره کلی در صحبت های خود داشتند و در کل بحث مفصلی است.
وی افزود: اگر بخواهید در مورد ساختارهای موسیقایی یک فرهنگ یا یک نظام موسیقایی قومی تحقیق کنید باید به این مولفه ها بپردازید، لزوما نباید یک قوم موسیقی شناس صرفا ساختارها را بررسی کند، و از مسائل دیگر غفلت کند، بحث فواصل یا مدها ایقاعات مورد بررسی قرار دهد.
در بخش دوم اجراهای جشنواره یازدهم موسیقی نواحی ایران، از ساعت 17 در اتاق بازرگانی از گیلان صفرعلی رمضانی، از تایباد سلمان سلیمانی، از جیرفت هوشنگ کردستانی، از زاهدان گروه شروندی، از تربت‌جام گروه هزاردستان، از بوکان گروه آسو، از کامیاران قیطاسی، از خوزستان حمید هواشم، از سنندج سید بهاءالدین حسینی، از علی‌آباد کتول احمد نظری، از جیرفت گروه یونسی، از قوچان امید صابری و از بوشهر گروه شالو خواهد بود تا در سومین سال برگزاری این جشنواره شرکت کنند.
پارک مادر اجراهای عمومی خود را از ساعت 20 الی 22 ادامه می‌دهد و در این روز به میزبانی تربت‌جام، خوزستان، لرستان، شیروان، ایلام، جیرفت و بوشهر می‌رود. گروه‌های سرو خراسان، میسان، سورنای حسین ولی نژاد، هزاردستان، سیمره، علی یونسی، شالو نماینده موسیقی آن‌ها خواهند بود.